Ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν και οι ενήλικοι;

Μπορεί να νομίζετε πως ο εμβολιασμός που τόσο προσπαθούσαμε να αποφύγουμε ως παιδιά ανήκει στο παρελθόν, όμως υπάρχουν και εμβόλια που πρέπει να γίνονται και στην ενήλικη ζωή μας. Δείτε, ποια είναι και βάλτε τα στο πρόγραμμά σας.

Το ανοσοποιητικό σύστημα μάς προστατεύει από τις λοιμώξεις αναγνωρίζοντας ξένους οργανισμούς, όπως τα βακτήρια και οι ιοί, και παράγοντας πρωτεΐνες, τα αντισώματα, που τις καταπολεμούν. Την επόμενη φορά που θα εκτεθούμε στον ίδιο βλαπτικό οργανισμό, αυτός αναγνωρίζεται και άμεσα παράγονται τα αντισώματα που τον καταπολεμούν.

Τα εμβόλια δρουν κινητοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα για να παράγει αντισώματα, χωρίς ωστόσο να προκαλούν νόσηση. Αυτό επιτυγχάνεται χορηγώντας εξασθενημένες μορφές ή κάποια συστατικά μόνο του αντίστοιχου κάθε φορά βακτηρίου ή ιού.

Οι εμβολιασμοί στην παιδική ηλικία προφυλάσσουν από μια σειρά μεταδοτικών ασθενειών όπως η ιλαρά, η ερυθρά, ο τέτανος και η πολιομυελίτιδα. Ωστόσο, τα εμβολιαστικά προγράμματα θα πρέπει να συνεχίζονται και κατά την ενήλικο ζωή. Με αυτό τον τρόπο, οι χιλιάδες θάνατοι παγκοσμίως κάθε χρόνο από νοσήματα όπως η πνευμονία και η γρίπη μπορεί να μειωθούν σημαντικά. Επιπλέον, εξασφαλίζεται ότι σοβαρές ασθένειες που χάρη στους εμβολιασμούς έχουν σχεδόν εξαλειφθεί, όπως η ευλογιά, δεν θα επιστρέψουν.

Ο συνηθέστερος εμβολιασμός των ενηλίκων είναι ο αντιγριπικός. Γίνεται μία φορά το χρόνο, κάθε Οκτώβριο με Νοέμβριο, και σκοπό έχει να προστατεύσει από μία κοινή αλλά δυνητικά θανατηφόρα νόσο που μπορεί να παρουσιάσει και σοβαρές επιπλοκές, όπως η βακτηριακή πνευμονία, για την οποία θα μιλήσουμε αναλυτικά παρακάτω. Συστήνεται να γίνεται σε άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη) ή έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκατεσταλμένοι), καθώς και όσους είναι άνω των 60 ετών και τους επαγγελματίες υγείας.

Η πνευμονία είναι μία σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη που προκαλείται συνήθως από βακτήρια, από τα οποία το συχνότερο είναι ο πνευμονιόκοκκος. Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία μπορεί να παρουσιασθεί σαν επιπλοκή μιας ιογενούς λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού και αποδράμει δυσκολότερα σε ηλικιωμένους ή ασθενείς με υποκείμενα χρόνια νοσήματα. Το εμβόλιο κατά του πνευμονιοκόκκου ενδείκνυται στους χρόνια αναπνευστικούς, καρδιοπαθείς, νεφροπαθείς, διαβητικούς και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και μπορεί να επαναληφθεί μετά 5 χρόνια.

Ο τέτανος προκαλείται από ένα βακτήριο που βρίσκεται στο χώμα, μπαίνει στον οργανισμό από κάποια πληγή και παράγει τοξίνες που δρουν στα νεύρα προκαλώντας μυϊκούς σπασμούς επικίνδυνους για τη ζωή. Το βακτήριο που προκαλεί τη διφθερίτιδα μεταδίδεται με σταγονίδια από το βήχα ή την αναπνοή και η τοξίνη που παράγει μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην καρδιά και τον εγκέφαλο. Ο ανά δεκαετία εμβολιασμός για τον τέτανο και τη διφθερίτιδα είναι απαραίτητος σε όλους όσους έχουν εμβολιασθεί σωστά στην παιδική τους ηλικία. Για όσους έχουν εμβολιασθεί ατελώς συστήνεται νέα έναρξη του εμβολιασμού.

Πολλά ακόμη εμβόλια μπορούν να χορηγηθούν κατά την ενήλικο ζωή. Ενδεικτικά αναφέρουμε αυτά για την ηπατίτιδα Α (ηπατοπαθείς, επαγγελματίες της υγείας και του κλάδου διακίνησης τροφίμων, ταξιδιώτες, χρήστες ναρκωτικών), την ηπατίτιδα Β (περιβάλλον και σύντροφοι ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β, άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους, αιμοκαθαιρόμενους), τον ιό των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (νέες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας λόγω του ότι αποτελεί το κύριο αίτιο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας) και την ανεμοβλογιά (άτομα που δεν έχουν νοσήσει σε παιδική ηλικία και δεν έχουν ανοσία).

Ο οικογενειακός γιατρός, με τη γνώση του ιστορικού των ασθενειών που έχουμε περάσει και των παρελθόντων εμβολιασμών, θα καθορίσει τα ενδεδειγμένα κατά περίπτωση εμβόλια και είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος να διαμορφώσει ένα εξατομικευμένο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Του Δρ. Ν. Δ. Σταμούλη, Ειδικού Παθολόγου, Συνεργάτη Βιοκλινικής Αθηνών, Μέλος Ομίλου Εταιρειών Υγείας Βιοιατρική .