ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ η λύρα είναι η καρδιά του ανθρώπου, το όργανο του Θεού

Σίγουρα πολλοί - και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου - θα μετάνιωσαν που εκείνο το βράδυ του περασμένου Ιούνη δε βρέθηκαν στην Αθήνα. Εκείνο το βράδυ που οι νότες από τη λύρα του Ψαραντώνη πλημμύρισαν το Ωδείου Ηρώδου Αττικού,

σε μία μουσική παράσταση που μόνο η λέξη «μυσταγωγία» θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει. «Από το ουρανό της Κρήτης, ο Ψαραντώνης στο Ηρώδειο» ήταν ο τίτλος της βραδιάς και όσοι είχαν την τύχη να βρεθούν εκεί, έζησαν μία εμπειρία που θα τη θυμούνται για πολύ καιρό, για όλη τους τη ζωή ίσως…

Τον συνάντησα σε κάποια καφετέρια στο Γάζι, τη γειτονιά του, για να τον ρωτήσω πρώτα από όλα για εκείνη την παράσταση και να μάθω πώς ένιωσε εκείνο το βράδυ καταχειροκροτούμενος από χιλιάδες εκστασιασμένους θεατές σε έναν τόσο ξεχωριστό χώρο. Είδα λοιπόν έναν άνθρωπο χωρίς έπαρση, έναν μουσικό περήφανο για τη μουσική που πρεσβεύει και για τον τόπο από τον οποίο κατάγεται. «Μια χαρά ένιωσα, παιδί μου», μου απάντησε. Και κουβεντιάσαμε ώρα πολύ για αυτά που έγιναν και για αυτά που θα ακολουθήσουν. Για το πώς βλέπει σήμερα την κρητική μουσική, για τα ταξίδια που έχει κάνει, για τα παιδικά του χρόνια στην ιδιαίτερη πατρίδα του τα Ανώγεια, για τη λύρα που ο ίδιος τη χαρακτηρίζει «το όργανο του Θεού» και για άλλα πολλά. Έπινε αργά τον ελληνικό του καφέ και το ίδιο αργά και ήσυχα μου απαντούσε σε κάθε ερώτηση. Τον είδα να ταράζεται μόνο όταν μου μιλούσε για την άγνοια που διακρίνει τη «ράτσα» μας αναφορικά με την ιστορία μας και για το πώς εκείνοι που κυβερνούν την Ελλάδα, έφτασαν τη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία σε αυτή την κατάσταση που όλοι μας βιώνουμε σήμερα.

Λίγο πριν φύγω, μου διηγήθηκε την ιστορία της δημιουργίας της πρώτης λύρας και μου τόνισε ότι πρόκειται για ιστορία και όχι για παραμύθι: «Ένας άντρας, ο Δίας, κατέβαινε από τον Ψηλορείτη κάτω στον κάμπο, τονε θωρεί ένας βοσκός και τον καλεί να περάσει μέσα στο μιτάτο του να ξεκουραστεί. Του δίνει δροσερό νερό να πλυθεί, φρέσκο γάλα και τυρί. Λέει τότε ο Δίας στο βοσκό πώς θα του φτιάξει ένα όργανο, για να το παίζει και να μαγεύει τα ζώα, τα πουλιά και τους ανθρώπους και βγάζει από τη βούργια του όστρακο χελώνας, δέρμα, κέρατα αίγας, αντερένιες χορδές και δοξάρι με τρίχες τράγου και του φτιάχνει τη λύρα. Παίρνει ο βοσκός το μουσικό όργανο, παίζει και μαγεύεται από τον ήχο. Φεύγει ο Δίας να πάει στον προορισμό του και ο βοσκός συνεχίζει να παίζει και να τραγουδά στο ρυθμό, για να δώσει δύναμη στο φίλο του που απομακρυνόταν. Και έμαθε ο βοσκός να παίζει τη λύρα και γύρισε όλη την Κρήτη και έδειχνε σε όλους πώς έπρεπε να παίζουν το μουσικό αυτό όργανο. Κάπως έτσι ξεκίνησε η λύρα από την Κρήτη και πήγε σε όλο τον κόσμο. Έδώ γεννήθηκε και όχι στην Ανατολή, όπως λένε».