Άραγε οι Τούρκοι θα αναβιώσουν την Οθωμανική αυτοκρατορία, ή θα είναι τα επόμενα θύματα του οικονομικού χάους της Ευρώπης, και της πολιτικής αναστάτωσης της Μ. Ανατολής;
Μήπως ήρθε η ώρα για την Τουρκία να πληρώσει την υπερβολική της σιγουριά των τελευταίων δέκα ετών, που της έφερε μεγάλες επιτυχίες, την ίδια ώρα που οι γείτονες της βυθίζονταν στην παρακμή;
Σε μια χώρα όπου κάποτε κυριαρχούσε ο στρατός, σήμερα υπάρχει δημοκρατία. Η οικονομία της παρουσιάζει εντυπωσιακή ανάπτυξη, και μάλιστα αποτελεί την 15η ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη. Πολλοί την θεωρούν ως το ιδανικό ισλαμικό μοντέλο κράτους, και υπόδειγμα για την Μ. Ανατολή.
Όπως η Ιρλανδία, και η Ελλάδα, έτσι και η Τουρκία, μετά από χρόνια φτώχιας και μετανάστευσης, έπεισε τον εαυτό της ότι επιτέλους πέτυχε την ευμάρεια που δικαιούται. Αυτή όμως η αυτοπεποίθηση οδηγεί σε καταστροφικές οικονομικές φούσκες.
Μήπως εκεί οδηγείται και η Τουρκία; Κάποιοι ειδικοί το φοβούνται. Όπως λέει ο αναλυτής Atilla Yesilada, «όλο το έθνος είναι υπνωτισμένο, και πιστεύουμε πως είμαστε μοναδικοί… αυτή η μεγάλη αυτοπεποίθηση θα κάνει την πτώση μας ακόμη πιο σκληρή», λέει, συμπληρώνοντας πως η Τουρκία οδεύει προς μια πιστωτική κρίση.
Το οικονομικό θαύμα της χώρας οφείλεται στην εισροή ξένων κεφαλαίων, που όμως σύντομα θα διακοπεί. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν σοβαρά προβλήματα, και η Τουρκία δεν αποτελεί πλέον το ιδανικό μέρος για επενδύσεις.
Στην εξωτερική πολιτική, η Τουρκία θα δει επίσης μια αναστροφή του κύματος επιτυχιών της. Το 2009, οι σχέσεις της με τις γειτονικές της χώρες είχαν εξομαλυνθεί. Η Άγκυρα έπαιζε σημαντικό ρόλο και ασκούσε επιρροή στο Ιράκ, στην Συρία, και γενικά στην Μ. Ανατολή. Οικονομικά είχε επεκταθεί σχεδόν παντού, σε σημείο που οι εταιρίες αποκομιδής των απορριμμάτων της Βαγδάτης να είναι τουρκικές.
Οι προσδοκίες των εξεγερμένων της αραβικής άνοιξης, ήταν αυτό που είχε ήδη πετύχει η Τουρκία.
Η κυβέρνηση του Erdogan, αρέσκεται να στηρίζει τους νικητές. Για αυτό και σύντομα διέκοψε την στήριξή της προς το καθεστώς Καντάφι, στέλνοντας βοήθεια και χρήματα στους αντάρτες της Βεγγάζης.
Στο ζήτημα όμως της Συρίας, δεν υπήρξε ανάλογη επιτυχία. Μάλιστα ο διεθνολόγος Soli Ozel, χαρακτηρίζει την τουρκική πολιτική ως μια μεγάλη αποτυχία.
Όπως και στην οικονομία, έτσι και στην εξωτερική πολιτική, η μεγάλη αυτοπεποίθηση της Τουρκίας την οδήγησε σε λάθη. Πίστεψε ότι ασκεί αρκετή επιρροή στην Δαμασκό, ώστε να εξαναγκαστεί ο Άσσαντ να ενδώσει σε μεταρρυθμίσεις κλπ. Αυτό όμως δεν έγινε.
Στο Ιράκ, αν και η Άγκυρα κατανάλωσε μεγάλη ποσότητα διπλωματικής ενέργειας, τα αποτελέσματα ήταν σχετικά φτωχά. Η μεγαλύτερη της επιτυχία ήταν εμπορικής φύσης. Μετά την Γερμανία, το Ιράκ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας τουρκικών προϊόντων.
Η Άγκυρα έπαιξε ρόλο στην δημιουργία ενός αντιπολιτευτικού κόμματος, εναντίον του Ιρακινού πρωθυπουργού Nouri al-Maliki, ο οποίος δυσαρεστήθηκε. Και όπως λένε τώρα οι Ιρακινοί διπλωμάτες, η Τουρκία δεν κέρδισε τίποτα από αυτήν την εμπλοκή της στα εσωτερικά ζητήματα του Ιράκ.
Βέβαια, υπάρχουν και καλά νέα. Η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη. Μπορεί να υπερβάλλει όσον αφορά στην ισχύ της, αλλά όσα κράτη της περιοχής διέθεταν κάποτε μια παρόμοια ισχύ (Αίγυπτος, Λιβύη, Ιράκ, και Συρία), σήμερα είναι αποδυναμωμένα και διασπασμένα.
Ακόμη και το Ιράν δεν είναι όσο ισχυρό ήταν, ενώ η Ελλάδα θα χρειαστεί χρόνια για να ανακάμψει. Παράλληλα, η Άγκυρα κερδίζει πολλά από τις καλές της σχέσεις με την Αμερική, η οποία την χρειάζεται ως φερέγγυο σύμμαχο.
Μπορεί όμως η Τουρκία να αποτύχει, τη στιγμή που θεωρείται ως μια πετυχημένη περίπτωση;
Οι προσδοκίες της για είσοδο στην ΕΕ, έφεραν απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στην χώρα, τερματίζοντας οριστικά την κυριαρχία του στρατού στα πολιτικά της πράγματα. Παράλληλα ενθάρρυναν τις επενδύσεις, και βοήθησαν την μετάβαση της χώρας προς τον δημοκρατικό φιλελευθερισμό.
Η αποτυχία όμως των διαπραγματεύσεων ένταξης στην ΕΕ, διέκοψαν τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, την προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού, την πρόοδο επί των θεμάτων του κυπριακού, και την χαλάρωση σε ζητήματα κρατικής ασφάλειας.
Οι σχέσεις της χώρας με την ΕΕ παραμένουν κρίσιμες. Η Ένωση αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας, και την κύρια πηγή των ξένων επενδύσεων. Από την άλλη, οι τουρκικές επιλογές στην Μ. Ανατολή, μπορεί να μοιάζουν ελκυστικές, αλλά δεν αποφέρουν κέρδη.
Η Τουρκία μπορεί να έχει μια μεγάλη αυτοπεποίθηση, αλλά δεν παύει να λειτουργεί ως κράτος στην καρδιά μιας ασταθούς γεωγραφικής περιοχής.
Και το μέλλον της προβλέπεται αβέβαιο. Μπορεί λοιπόν, κάλλιστα, το τουρκικό θαύμα να καταλήξει σε μια τουρκική απογοήτευση…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου