Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και η επίδρασή του στην υπόθεση Διστόμου...

Από το nea-metra.blogspot.com

Για την υπόθεση των πολεμικών αποζημιώσεων έχουμε αναφερθεί εδώ (σ' αυτήν την ανάρτηση έχουμε σημειώσει και περιστατικά από την δίκη), ενώ έχουμε αναδημοσιεύσει εδώ την έκθεση που... παρουσιάσαμε ως χώρα στα 1945 για τις επιπτώσεις της Γερμανικής κατοχής στην χώρα μας (και η οποία νομίζουμε ότι πρέπει ν' αποτελέσει μέρος του μαθήματος της Ιστορίας στα ελληνικά σχολεία). Δυστυχώς όμως, το Διεθνές Δικαστήριο απέδειξε για...
πολλοστή φορά ότι στα μεγάλα και σοβαρά ζητήματα, εκδίδει "πολιτικές" αποφάσεις, αγνοώντας επιδεικτικά την ιστορική πραγματικότητα. Έχει όμως ουσιαστικό αντίκτυπο η απόφαση αυτή, στον αγώνα που κάνουν Έλληνες πολίτες (και όχι η ελληνική κυβέρνηση) για την καταβολή αποζημιώσεων από πλευράς Γερμανών; Ο Πέτρος Στάγκος, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης σημειώνει σε άρθρο του τα εξής:
"Στις 3 Φεβρουαρίου 2012 το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης καταδίκασε την Ιταλία για παραβίαση του διεθνούς κανόνα της δικαστικής ασυλίας κάθε κράτους στο έδαφος άλλου κράτους (της περίφημης «ετεροδικίας»), κατόπιν προσφυγής της Γερμανίας με αιτίαση την παραβίαση από την Ιταλία του εν λόγω κανόνα, επειδή τα ιταλικά δικαστήρια (και δη το ανώτατο) δεν δέχτηκαν την «ετεροδικία» της Γερμανίας στην ιταλική έννομη τάξη επί αξιώσεων αποζημίωσης ιταλών πολιτών κατά της Γερμανίας εξαιτίας της βάρβαρης μεταχείρισης που τους επιφύλαξε στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σ' αυτήν τη διεθνή δίκη που διεξήχθη είναι που παρενέβη η Ελλάδα απλώς προς υποστήριξη των θέσεων της Ιταλίας, αφού δικαστήριο της γειτονικής χώρας κήρυξε εκτελεστή στο ιταλικό έδαφος, εις βάρος τής εκεί περιουσίας της Γερμανίας, απόφαση του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς με την οποία η Γερμανία είχε καταδικαστεί σε αποζημίωση ελλήνων πολιτών εξαιτίας της σφαγής (συγγενών τους) στο Δίστομο.
Μετά την απόφαση της 3ης Φεβρουαρίου, κανένας ιταλός δικαστής δεν μπορεί να ικανοποιήσει νέες απαιτήσεις ιταλών πολιτών (ή και Ελλήνων) για αποζημίωση εξαιτίας των ναζιστικών εγκλημάτων, χωρίς να καταστρατηγεί την κατηγορηματική απόφανση του διεθνούς δικαστή: δεν υπάρχει κανένας υπέρτατος και επιτακτικός κανόνας του διεθνούς δικαίου (κανόνας «jus cogens»), προστατευτικός των δικαιωμάτων του ανθρώπου, και συγκεκριμένα του θεμελιωδέστερου αυτών που είναι το δικαίωμα στη ζωή, που να δικαιολογεί τη μη εφαρμογή του διεθνούς κανόνα της «ετεροδικίας» στην περίπτωση που ένα άτομο διεκδικεί επανόρθωση για πράξεις που έγιναν κατά της ζωής του από τον στρατό ξένης χώρας, στο έδαφος της δικής του χώρας, στο πλαίσιο ένοπλης σύρραξης.
Εστω κι αν η Ελλάδα δεν παρενέβη στη διεθνή δίκη ως διάδικος, ούτε έλληνας δικαστής θα βρεθεί να δώσει θετική συνέχεια σε νέες αποζημιωτικές αξιώσεις θυμάτων των ναζιστικών εγκλημάτων. Για το Διεθνές Δικαστήριο, την προοπτική αυτή την έχει οριστικά και αμετάκλητα κλείσει η ίδια η ελληνική έννομη τάξη, αφού η ανώτατη δικαιοδοτική βαθμίδα της διέγνωσε και αυτή, με απόφαση του 2002 σχετική με τέτοιες αγωγές, ότι δεν υπάρχει «γενικά παραδεδεγμένος κανόνας του διεθνούς δικαίου» που να δίνει τη δυνατότητα σ' έναν πολίτη, ως εξαίρεση από τον κανόνα της «ετεροδικίας», να ενάγει τρίτο κράτος για αδικοπραξίες που έγιναν εις βάρος του από τον στρατό αυτού του τρίτου κράτους, και μάλιστα «είτε σε καιρό πολέμου είτε σε καιρό ειρήνης»! Με ανεπαίσθητη ειρωνεία το Διεθνές Δικαστήριο σχολίασε ότι κατόπιν της απόφασης αυτής του ΑΕΔ, η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να υποστηρίξει στη δίκη τα επιχειρήματα της Ιταλίας, τα δικαστήρια της οποίας αποφάνθηκαν ακριβώς για το αντίθετο!
Ωστόσο, το Διεθνές Δικαστήριο, με την καταδικαστική για την Ιταλία απόφασή του, μάλλον όχι εσκεμμένα φαίνεται ν' ανοίγει τον δρόμο για συνέχιση των δικαστικών ενεργειών των θυμάτων στις συγκεκριμένες υποθέσεις (αιχμαλωσία ιταλών πολιτών, σφαγή στο Δίστομο).
Το Διεθνές Δικαστήριο εγκαλεί την ευθύνη της Ιταλίας να αποκαταστήσει τη ζημία που υπέστη η Γερμανία εξαιτίας της παραβίασης του διεθνούς κανόνα της δικαστικής ασυλίας, αφενός με το να εμποδίσει τα δικαστήριά της να εκδώσουν στο μέλλον παρόμοιες, διεθνώς παράνομες αποφάσεις, αφετέρου με το να εξαφανίσει... από προσώπου γης όλες τις εθνικές δικαστικές αποφάσεις που στις συγκεκριμένες υποθέσεις (άρα και στην ελληνική) ικανοποιούσαν τα θύματα των ναζιστικών εγκλημάτων. Αν η Ιταλία προχωρήσει στη λήψη μέτρων με αυτό το περιεχόμενο, τότε ένα άλλο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα των θυμάτων, ίσως όχι τόσο θεμελιώδες όπως το δικαίωμα στη ζωή, αλλά πάντως ζωτικό γι' αυτά στον βαθμό που ζουν σε κράτος δικαίου, θα καταπατηθεί: το δικαίωμά τους σε δίκαιη δίκη, σε αποτελεσματική πρόσβαση και προστασία από τον φυσικό δικαστή. Ολες οι δίκες που έγιναν στην Ιταλία ή στην Ελλάδα θα είναι σαν να μην έγιναν! Η αμφισβήτηση της νομιμότητας τέτοιων μέτρων έναντι του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη μπορεί να εγερθεί ενώπιον του ιταλού ανώτατου δικαστή και αν η σχετική προσφυγή δεν ευδοκιμήσει να τεθεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Το δικαστήριο του Στρασβούργου είναι εκείνο που το 2001 έκρινε ότι, καθώς η δικαστική ασυλία από τη φύση της εισάγει περιορισμό στο δικαίωμα των προσώπων σε δίκαιη δίκη, ο δικάζων δικαστής οφείλει να εξετάζει αν η εφαρμογή αυτού του διεθνούς κανόνα σέβεται τη σχέση αναλογίας ανάμεσα στο μέσο και τον επιδιωκόμενο σκοπό. Σήμερα, και στο αμέσως προσεχές μέλλον, που η μνήμη της γερμανικής συμπεριφοράς και ευθύνης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αναμοχλεύεται στο μυαλό κάθε νοήμονος ανθρώπου (άρα και του δικαστή) εξαιτίας της σύγχρονης μορφής ηγεμονίας που ασκεί η Γερμανία στην Ευρώπη, κανείς δεν μπορεί να ξέρει σε ποια κρίση θα καταλήξει ο δικαστής (είτε ο εθνικός είτε ο υπερεθνικός) που θα κληθεί να εξισορροπήσει, σε μια περίπτωση σαν αυτή που σκιαγραφήθηκε, όπως του υποδεικνύει η νομολογία του δικαστηρίου του Στρασβούργου, την απαίτηση των ατόμων για καταδίκη και επανόρθωση εξαιτίας εγκλημάτων πολέμου με την ανάγκη σεβασμού της κρατικής κυριαρχίας που ενσαρκώνει ο διεθνής κανόνας της δικαστικής ασυλίας."
(Βέβαια να σημειώσουμε ότι και εμείς ως χώρα δεν τιμωρήσαμε τα εγκλήματα πολέμου όταν είχαμε την ευκαιρία. Η υπόθεση "Μέρτεν" είναι χαρακτηριστικότερο παράδειγμα και την έχουμε παρουσιάσει εδώ).